Մենագրությունը նվիրված է Մեսրոպ Մաշտոցից առաջ Հայաստանում կիրառված գրային համակարգերի, դրանցով թողնված գրավոր հուշարձանների ուսումնասիրությանը: Ներկայացված են ինչպես բնիկ հայաստանյան, այնպես էլ օտար երկրներում ստեղծված և մեր նախնիների կողմից ներմուծած ու կիրառած գրահամակարգները՝ իրենց գրային հուշարձաններով: Առանձին գլուխներ են նվիրված հայաստանի տարածքում օտարների թողած արձանագրություններին, նաև առեղծվածային ծագումով ու անհայտ նշանակությամբ գրավոր հուշարձաններին: Վերջում բերված են նախամաշտոցյան Հայաստանում կիրառված գրային համակարգերի նշանացանկերը: